Ενας παρανοικός κύκλος σκέψεων

Είναι το τέλος ενός σχετικά αδρανούς Σαββατοκύριακου, το οποίο το πέρασα κυρίως στο σπίτι, μπροστά στον υπολογιστή και διαβάζοντας λιγάκι για το επικείμενο ταξίδι στη Βιέννη. Ήρθε και ο Σωκράτης από εδώ, νεοσύλλεκτος φαντάρος και μου θύμησε λίγο τον παραλογισμό του στρατού.

Mariazellerbahn

Τρενάκι Πηλίου

Καθώς διάβαζα για τον Mariazellerbahn, έναν σιδηρόδρομο που συνδέει το St.Polten, έξω από τη Βιέννη, με το Mariazell της Στυρίας, στις Κάτω Άλπεις, διάβασα και για την ιστορία του, μια και ήταν ένα σπουδαίο έργο για την περιοχή στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, όταν δεν υπήρχαν φορτηγά ούτε αυτοκινητόδρομοι. Κάτι σαν το τρενάκι του Πηλίου ένα πράγμα. Και οι δύο αυτοί σιδηρόδρομοι σήμερα χρησιμοποιούνται ως γραφικές τουριστικές διαδρομές που οδηγούν σε γραφικές τοποθεσίες, στο Μαριάτσελ ο ένας, στις Μηλιές ο άλλος.

Έκανα κάποιους παράξενους παραλληλισμούς και με το πρόσφατο ταξίδι μας στη γραφική Πάρο, όπου, λόγω ιδιοσυγκρασίας, προσπαθούσα να τοποθετήσω το περιβάλλον στο οποίο βρισκόμουν 50 χρόνια πίσω, πριν την έλευση του τουρισμού. Τι σήμαινε άραγε η ύπαρξη ενός υποκαταστήματος της Εθνικής Τράπεζας στη Νάουσα, το 1960, στο ψαροχώρι στην άκρη του πουθενά; Σίγουρα πολλά περισσότερα από το 2007, όπου ο οποιοσδήποτε μπορεί να επικοινωνεί με όλον τον κόσμο, πόσο μάλλον να πραγματοποιεί τραπεζικές συναλλαγές από την άνεση του σπιτιού του με τη χρήση του ίντερνετ.

Αντίστοιχα, πόσο σημαντικό ήταν το τρένο στο Μαριάτσελ ή στο Πήλιο, όταν τους έβγαζε από τη γεωγραφική τους απομόνωση, και ο μπαρμπα-Μήτρος μπορούσε να κατέβει στη Μεγάλη Πόλη για να πουλήσει το γάλα από τις κατσίκες του χωρίς να χρειάζεται να κατέβει το χωματόδρομο με το γαϊδούρι...

Στο μνημείο του Λεωνίδα στις Θερμοπύλες, γράφει στο βάθρο του αγάλματος "Παύλος Α' ο των Ελλήνων βασιλεύς τόδε μνημείον απεκάλυψε τη 30η Ιουλίου 1955". Κάθε φορά που σταματάω εκεί δεν μπορώ παρά να φανταστώ το σούσουρο που θα έγινε εκεί, μέσα στην ξεραϊλα, 30 Ιουλίου του 1955, με τα πιτσιρίκια με τα κοντά παντελόνια και τους διάφορους περίεργους να μαζεύονται με πανώ "Ζήτωσαν οι βασιλείς" δίπλα στην "εθνική οδό" της 1+1 λωρίδας (πρόοδος!) και την τιμή που θα ένοιωσαν που "ο Βασιλεύς επεσκεφθη τας επαρχίας της Φθιώτιδος και απεκάλυψε το μνημείον του Λεωνίδου εις Θερμοπύλας, όστις υπερασπίσθη τα ιερά χώματα της Πατρίδος μας και αποτελή δια του αδριάντου του λαμπρόν φάρον ανδρείας και φιλοπατρίας δια την νεολαίαν".

Για τον κάτοικο της Τορώνης, στο δεύτερο πόδι της Χαλκιδικής, που ο πολιτισμός του ασφάλτινου δρόμου ήρθε επί χούντας, τι σημαντικό πράγμα ήταν το ΚΤΕΛ για Θεσσαλονίκη, 2 φορές την ημέρα! Ελεγε κι ευχαριστώ! Φυσικά όμως, το να κάνει ένα ταξίδι εκτός των νομών Χαλκιδικής και Θεσσαλονίκης παρέμενε ένα "trip of a lifetime", όπως το ονομάζουν οι Αμερικάνοι. Και τώρα, το 2007, οι Θεσσαλονικείς φραπεδόμαγκες, διαμαρτυρόμαστε όταν κάνουμε 2 ώρες για να κατέβουμε Χαλκιδική για ημερήσιο μπάνιο και δεν υπάρχει ένα καλό beach bar με trendy φατσούλες...

Πόσο πιο "σημαντικά" ήταν τότε απλά καθημερινά πράγματα που τώρα πια αμφισβητούμε... ο "χωροφύλακας" έγινε "μπάτσος", ο "δημόσιος υπάλληλος" έγινε "λαμόγιο", ο "καθηγητής πανεπιστημίου" έγινε "ο παλιομαλάκας που με έκοψε πάλι"...

Και φυσικά, ορθώς και τα αμφισβητούμε πια, γιατί γίναμε πιο μορφωμένοι, πιο κριτικοί, πιο "ίσοι" με τους, τότε, ανώτερούς μας. Κοιτάμε πια έξω. Δε θεωρούμε το έτος 2007 πολυτέλεια το να υπάρχει σωστή συγκοινωνία, επικοινωνίες, κοινωνική δικαιοσύνη.

Παρόλα αυτά, υπάρχει μια γενικότερη εποχή, την οποία την τοποθετώ στα χρόνια πριν το 1970, τα "χρόνια της αθωότητας" όπως τα λένε μερικοί, όπου κάποια πράγματα ήταν "μεγάλα" και "σημαντικά", όπως το Κράτος, η Πατρίδα, η Ιστορία, η Χωροφυλακή, η Εκκλησία, ο Θεός, ο Στρατός, το Σχολείο, ο Γιατρός, ο Βασιλεύς. Ξεπερνούσαν τον πολλή κόσμο, ήταν κατα πολύ ανώτερά του. Για τον πολλή κόσμο ίσοι του ήταν η γειτονιά, ο μπακάλης, ο γαλατάς, η πλατεία, ο καφενές, ο ταχυδρόμος. Δεν μπορούσε να κριτικάρει τα ανώτερά του, όχι γιατί απαγορευόταν (εντάξει, ενδεχομένως απαγορευόταν κιόλας) αλλά γιατί πραγματικά ένοιωθε ότι δεν έφτανε παραπάνω από το επίπεδό του, δεν ήξερε παραπάνω από το επίπεδό του.

Πολλοί άνθρωποι νοσταλγούν εκείνη την εποχή, "τότε που τα πάντα ήταν αγνα", "τότε που τα πάντα ήταν καλύτερα". Σε κάθε διατροφικό σκάνδαλο, πχ. ακούω από τους γύρω μου "αχ, τίποτε δεν πρέπει να τρώμε, έτσι που τα έχουμε καταντήσει!"

Πόσο καλύτερα ήταν τα πράγματα όμως τότε; Ηταν πραγματικά καλύτερα ή ο κόσμος δεν ήξερε περισσότερο για να προβληματιστεί και να ανησυχήσει; Τα χωράφια τα ραντίζαν τότε με DDT (διχλορω-διφαινυλ-τριχλωροαιθάνιο) και τα σπίτια με το φλιτ (η οικιακή βέρζιον του DDT...), το οποίο απαγορεύτηκε το 1972 γιατί ήταν τοξικό και καρκινογόνο. Σήμερα, όλα τα κηπευτικά που πωλούνται σε σουπερμάρκετ παίρνουν πιστοποιητικό για την υπολειμματικότητά τους σε φυτοφάρμακα. Και παρόλα αυτά ο κόσμος ακόμα λέει ότι "τότε" ήταν καλύτερα, κι ας αγόραζε το γάλα απαστερίωτο (HACCP...;) και το κρέας σφαγμένο στο μαντρί (ιχνηλασιμότητα...;).

Ο στρατός δεν ήταν καλύτερος από τώρα, τα ίδια λαμόγια τον διοικούσαν. Στην εκκλησία οι παπάδες ήταν το ίδιο ανήθικοι. Τα σχολικά βιβλία ήταν τελείως αντιπαιδαγωγικά. Ο γιατρός ήταν ακόμα λιγότερο καταρτισμένος. Οσο για τους πολιτικούς, εφάρμοζαν το "άρτος και θεάματα" ανερυθρίαστα και χωρίς να τηρούν ούτε τα προσχήματα.

Αλλά ο κόσμος συνεχίζει να πιστεύει ότι τότε ήταν καλύτερα. Γιατί δεν μπορούσε να δεί πέρα από τη μύτη του. Δεν τον άφηναν.

Σήμερα διάβαζα ένα άρθρο στην Ελευθεροτυπία σχετικά με το βιβλίο της Ιστορίας της στ' δημοτικού. Αποσύρεται τελικά το νέο βιβλίο, παρόλο που ήταν επιστημονικά ορθότερο από το παλιό, και για τα επόμενα 3-4 χρόνια θα επαναφέρουν το παλιό (το οποίο το είχα διδαχτεί και εγώ το 1992), κι ας είναι παιδαγωγικά απαράδεκτο. Γιατί; Γιατί Ανθιμος και Ψωμιάδης και οι συμπαρατρεχάμενοι της ΝΔ και του ΛΑΟΣ δε θέλουν να διδάσκεται μια παγκοσμιοποιημένη ιστορία, επιστημονικά ορθή. Θέλουν το λαό να πιστεύει στο κρυφό σχολειό, τους κακούς Τούρκους, τους πάντα καλούς Έλληνες (αλλά και λίγο βλάκες, γιατί πάντα είναι τα θύματα), τον καλό Θεούλη που μας προστατεύει ως έθνος και τους ζηλιάρηδες Ευρωπαίους που μας φθονούν γιατί δεν είναι τόσο έξυπνοι και ικανοί όσο εμείς (και οι πρόγονοί μας). ΚΑΙ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΝ ΕΤΕΙ 2007 ΑΠΟΔΕΧΕΤΑΙ ΤΙΣ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟΣΥΡΕΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ!

Δεν μπορούν, προφανώς, να διδάξουν ότι η σύγχρονη, τουλάχιστον, ιστορία είναι ένα μίγμα πολιτικών επιλογών, προσωπικών φιλοδοξιών και βλακείας ή ιδιοφυϊας ελαχίστων ξεχωριστών ατόμων που βρέθηκαν στην (α)κατάλληλη θέση την (α)κατάλληλη στιγμή. Ούτε μπορούν προφανώς να καταργήσουν τους υποχρεωτικούς εκκλησιασμούς σε στρατό και σχολείο, ούτε τις παρελάσεις. Πώς θα δημιουργηθεί εθνική συνείδηση; Πώς θα πιστέψουμε ότι είμαστε ένα "έθνος ανάδελφο"; Πώς θα κάνουμε "αέρααααααα!!!" να φάμε τους Τούρκους αν τολμήσουν να μας πάρουν έστω και μία σπιθαμή εδάφους;

Προφανώς και δεν είμαστε μια χώρα σαν όλες τις άλλες. Προφανώς και δεν είμαστε μια χώρα 11 εκατομμυρίων σε μια Ευρώπη των 560 εκατομμυρίων. Οοοχι, εμάς όλοι μας θαυμάζουν και όλοι μας επιβουλεύονται. Και όταν βγεις έξω για ένα ταξίδι ή για σπουδές, σε μια συζήτηση πολιτικών θεμάτων όλα καταρρέουν και νοιώθεις μαλάκας.

Αλλά τι είναι οι πολιτικοί; Μήπως αυτοί που θα εντοπίσουν τα πραγματικά προβλήματα και θα στα λύσουν; Μήπως δεν ξέρουν ότι ο λαός χρειάζεται καλύτερα βιβλία ιστορίας; Μήπως δεν ξέρουν ότι η θητεία έτσι όπως είναι δεν εξυπηρετεί τίποτα; Μήπως δεν ξέρουν τρόπους να μειωθούν τα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης; Μήπως δεν ξέρουν ότι ο Άνθιμος δεν έχει λόγο παρά μόνο στα της εκκλησίας; Μήπως δεν ξέρουν ότι το δημόσιο μπορεί να δουλέψει και με τα μισά άτομα; Μήπως δεν ξέρουν ότι η Αννίτα Πάνια είναι τηλεοπτικό υποπροϊόν;

Φυσικά και τα ξέρουν. Όλα. Αλλά δεν είναι η δουλειά τους να λύνουν προβλήματα. Η δουλειά τους είναι να κρύβουν τα προβλήματα και να σε κάνουν να νομίζεις ότι τους έχεις ανάγκη. Σαν μια οποιαδήποτε δουλειά. Θες να σε έχουν ανάγκη για να μη σε απολύσουν. Η ευκολία στη δουλειά των πολιτικών είναι ότι μπορούν να μεταβάλλουν τη φύση των προβλημάτων προς όφελός τους.

• Παραπονιέται το τάδε βλαχοχώρι ότι υπάρχει ανεργία; Φτιάξε ένα ΤΕΙ ή μια μονάδα του στρατού για να γεμίσουν οι ταβέρνες και οι καφετέριες.
• Παραπονιέται ο κάτοικος της Θεσσαλονίκης ότι κάνει 1 ώρα για να πάει ως τη Σίνδο; Πούλα του φτηνά αμάξια και εξάγγειλε την υποθαλάσσια.
• Παραπονιέται ο φοιτητής ότι λαμβάνει παιδεία Γ' ποιότητας; Κάνε τον να πιστεύει ότι το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο είναι το καλύτερο του κόσμου μη αφήνοντας να ιδρυθούν ιδιωτικά και οργάνωσέ τον σε παρατάξεις για να έχει κάτι να φανατίζεται.
• Παραπονιέται ο κόσμος ότι δεν υπάρχουν δουλειές; Γιγάντωσε το δημόσιο και κάνε τον κόσμο να παρακαλάει να διοριστεί.
• Παραπονιέται ο κόσμος ότι η ζωή του έγινε μίζερη και κρύα γιατί κυνηγάει τα 700 ευρώ; Αφηνέ του να βλέπει Αννίτα Πάνια και να γελάει με τον Παρασκευά.

Τι το θέλουμε το ιντερνετ; Τι τη θέλουμε την παιδεία; Οι κακοί οι Τούρκοι φταίνε που όλα μας τα λεφτά πάνε στην άμυνα και δεν έχουμε να δώσουμε σωστά βιβλία. Και οι κακοί της παγκοσμιοποίησης που δε μας αφήνουν να γράφει "Χριστιανός Ορθόδοξος" στις ταυτότητες όπως παλιά.

Τα πάντα ήταν καλύτερα παλιά. Ευτυχώς που τώρα έχουμε την Αννίτα Πάνια και ξεχνιόμαστε.