Περι Σεπτέμβρη και πρωτοετών (amended)

Ωραίος μήνας ο Σεπτέμβριος - το καλοκαίρι μετά από 3 μήνες κουράζει: η θάλασσα, η ζέστη, η σκόνη, η ραστώνη, τα τζιτζίκια φαίνονται πολύ ωραία τον Ιούνιο που έχεις κουραστεί από το χειμώνα, αλλά τον Σεπτέμβριο σου λείπει η οργάνωση και η παραγωγικότητα του φθινοπώρου.

Ο Σεπτέμβριος είναι αρκετά σημαντικός μήνας για τη Θεσσαλονίκη - πέρα από την επιστροφή όλων από την Χαλκιδική τις πρώτες-πρώτες μέρες του Σεπτέμβρη, πιο μετά ξεκινάει η ΔΕΘ και η πόλη γεμίζει επισκέπτες, φεστιβάλ και δρώμενα. Και πορείες, διαδηλώσεις και καταστροφές, γιατί τότε μόνο θυμάται ο εκάστοτε πρωθυπουργός να ανέβει πάνω μαζί με όλους τους φίλους του για να φάνε, να πιούνε και, by the way, να βοηθήσουν τους τοπικούς άρχοντες υποσχόμενοι διάφορα και εγκαινιάζοντας μισοφτιαγμένα έργα - λες και είμαστε στο τελευταίο κωλοχώρι και θαμπωνόμαστε από τον οποιοδήποτε επίσημο που "τιμάει" το χωριό μας.

Γεμίζει λοιπόν στα μέσα του Σεπτέμβρη η Θεσσαλονίκη επισκέπτες, κυρίως Αθηναίους, που ανεβαίνουν για δουλειές και (κυρίως) τουρισμό. Κάθε χρόνο τα ίδια: περπατάς στην παραλία και ακούς διάφορες χαζογκόμενες να λένε "αχ τι ωραία που είστε εδώ! τι γραφικά!", να γελάνε με τον τρόπο που παραγγέλνουμε μπουγάτσα και γύρο και να εξυμνούν τα τσουρέκια του Τερκενλή και τα σιροπιαστά του Χατζή...

Τι γραφικοί που είμαστε οι Θεσσαλονικείς! Μια "μικρή" πόλη που όλοι όλη τη μέρα τρώμε, πίνουμε και γλεντάμε, αλληλοαποκαλούμαστε "καρντάσια", ζούμε τη ζωή μας χαλλλλαρά, μιλλλάμε πάντα με τρία λλλάμδα, λέμε "τι με λλλες ρε φιλλλαράκι" και νομίζουμε ότι για το ότι ο ΠΑΟΚ δεν βγαίνει στο UEFA φταίει "η πουτάνα η Αθήνα".

Και μετά, τέλη του Σεπτέμβρη, έρχονται οι πρωτοετείς φοιτητές! Ηρθαν τον Αύγουστο, με το που πέρασαν, και βρήκαν σπίτια. Τώρα, την επόμενη εβδομάδα θα έρθουν όλοι με τους γονείς τους και θα πάνε στο ΙΚΕΑ για να επιπλώσουν το σπίτι που θα στεγάσει τη γαμάτη νέα ζωή που τους περιμένει. Μετά θα φύγουν οι γονείς, μέσα στη στεναχώρια που αφήνουν το παιδί τους... τι λάμψη όμως υπάρχει στα μάτια των πρωτοετών! Τι ελπίδα! Πόσο "μαγική" ακούγεται η λέξη "Θεσσαλονίκη" σε αυτόν που μόλις έχει περάσει εδώ... και, όντως, έχω ακούσει το πόσο "προνομιούχοι" νοιώθουν όλοι αυτοί που έχουν σπουδάσει στη Θεσσαλονίκη.

Στα μάτια του πρωτοετούς βλέπεις την προβολή της πραγμάτωσης όλων των κόπων του λυκείου... τέρμα το διάβασμα! Τέρμα η καταπίεση! Μπροστά, και για τα επόμενα 4 χρόνια, υπάρχουν μαγικά τοπονύμια - Πλατεία Αριστοτέλους, Πλατεία Άθωνος, Μπιτ Μπαζάρ, μαγικές εικόνες με μεγάλες παρέες γεμάτες κέφι, φίλους μαζεμένους στο σπίτι να πίνουν καφέ, ξενύχτια διασκεδάζοντας, έρωτες, αμφιθέατρα γεμάτα χαβαλέ... και φυσικά, πουθενα στην εικόνα δεν υπάρχουν οι γονείς, πουθενά δεν υπάρχει το "τι ώρα θα γυρίσεις" ή το "πού θα κοιμηθείς" ή, φυσικά "άντε ξύπνα, έχεις μάθημα"! Δεν χρειάζεται να πάω για μάθημα! Δεν χρειάζεται να ξέρεις με ποιους βγαίνω! Θα ζήσω τη ζωή μου στο έπακρο, θα την πιω μέχρι την τελευταία γουλιά! Αυτά τα 4 χρόνια θα είναι τα καλύτερα της ζωής μου και το ξέρω! Τη μεθεπόμενη εβδομάδα θα βγαίνουν σε μεγάλες παρέες, ανά τμήμα, που γνωρίστηκαν στις εγγραφές... και τα μάτια τους θα λάμπουν με την ελπίδα της μεγάλης, υπέροχης περιπέτειας που έρχεται. Μια διαφήμιση της Neoset που είδα πέρσι νομίζω ότι αποτύπωνε ακριβώς αυτό το συναίσθημα... Είχε μια φωτογραφία από ένα δωμάτιο επιπλωμένο με έπιπλα Neoset και έλεγε από κάτω κάτι σαν "Σε αυτό το δωμάτιο θα περάσεις τα 4 πιο υπέροχα χρόνια της ζωής σου. Σε αυτό το δωμάτιο θα διαβάζεις μέχρι τις 6 το πρωί στην εξεταστική. Σε αυτό το δωμάτιο θα ζήσεις τον πρώτο σου έρωτα...".

Αναπόφευκτα, κάθε Σεπτέμβριο, βλέποντας τους πρωτοετείς να γεμίζουν τις καφετέριες και τις ταβέρνες, αναπολώ τον δικό μου Σεπτέμβριο του πρώτου έτους, στο Reading το 1998... συναισθήματα που δεν ξαναβιώνονται... η άγνωστη χώρα, το αφιλόξενο περιβάλλον, η απώλεια της πατρίδας - αλλά και η ελπίδα για τις νέες εμπειρίες που θα ζήσεις, τα άτομα απ'όλον τον κόσμο που θα γνωρίσεις, τα μοναδικά μέρη και πράγματα που θα δεις... η αθλιότητα της Αγγλίας ήταν όμως ότι συνεχώς σύγκρινες τα πάντα με την Ελλάδα, το ότι συνέχεια έλεγες "τι θα έκανα τώρα αν ήμουν φοιτητής εκεί", ιδιαίτερα τα Σάββατα που καθόσουν μέσα γιατί είτε είχες διάβασμα είτε γιατί είχες βαρεθεί να βλέπεις γύρω σου μεθυσμένους Άγγλους. Και αυτό ήταν το μεγαλύτερο κόστος - και η πολλή δουλειά και η ξενιτιά δεν σε άφηναν να χαρείς την τόσο σημαντική αυτή φάση της ζωής, το πανεπιστήμιο...

Τώρα πια είμαι ένας εργαζόμενος. Δουλεύω 5 8ωρα την εβδομάδα και παίρνω έναν αξιοπρεπή μισθό. Εχω σπίτι και αυτοκίνητο. Συνέχεια υπάρχουν μπροστά μου μεσοπρόθεσμοι στόχοι: Σε 1 μήνα θα πάω διακοπές, σε 2 μήνες θα δώσω ΑΣΕΠ, σε 4 μήνες θα έρθουν τα Χριστούγεννα και θέλω να φτιάξω δύο άλμπουμ με φωτογραφίες μέχρι τότε, σε 10 μήνες θέλω να έχω ξεπληρώσω το αυτοκίνητο... Τίποτα μεγάλο δεν υπάρχει πια μπροστά μου, θα μπορούσα να συνεχίσω να έχω το ίδιο σπίτι και την ίδια δουλειά και μετά από 10 χρόνια... ο στόχος είναι πια να περνάω γενικά "καλά".

Και αυτή νομίζω ότι είναι η κυριότερη απώλεια από την εποχή του πανεπιστημίου - δεν υπάρχει η αίσθηση πια ότι ζεις μια σπουδαία εμπειρία που θα τελειώσει στα 4 χρόνια! Δεν υπάρχει πια λόγος να βγάζω φωτογραφίες το κάθε τι, την κάθε μάζωξη, τον καφέ στο Union, τη βόλτα στο Oracle γιατί θα μου λείπουν μετά από χρόνια. Η Νάντια μου έλεγε σε τέτοιες στιγμές ότι νοιώθει να "δημιουργείται μια ανάμνηση". Τώρα πια οι αναμνήσεις "δημιουργούνται" κυρίως σε διακοπές και ταξίδια, όχι στους καφέδες της μιας λίρας στο Union. Βέβαια, λείπει πια αυτή η ασκητικότητα και η αυταπάρνηση του πανεπιστημίου - τώρα πια δρέπω, υποτίθεται, τους καρπούς εκείνης της εποχής... αλλά τώρα πια δεν υπάρχει ούτε η παρέα της εστίας, ούτε η αίσθηση του "ανώτερου" σκοπού, ούτε η χαρά της μάζωξης. Αυτά βέβαια είναι πράγματα που τα ζεις μόνο μια φορά... και λεφτά να μάζευα και να πήγαινα πάλι να σπουδάσω, θα έλεγα "been there, done that" και θα μου έλειπαν οι ανέσεις μου. Ισως να μιζέριαζα και πιο εύκολα.

Την προηγούμενη Δευτέρα βρέθηκα στην Αθήνα για δουλειές και συναντήθηκα με την Άρτεμις και τη Νάνσυ... τις θυμάμαι φοιτήτριες στο Master, να μαζευόμαστε σε τυχαίες ώρες στα δωμάτια για καφέ, να τρώμε μαλακίες τα Σαββατοκύριακα, να βγαίνουμε στο Brannigans τα Σάββατα, να πηγαίνουμε με το τρένο στο Windsor για καφέ. Παντρεύτηκε η Άρτεμις τον Απρίλιο, παντρεύεται και η Νάνσυ σε δύο εβδομάδες. Δεν είναι πια οι φοιτήτριες των Οικονομικών που διάβαζαν στην εξεταστική όλη μέρα στο δωμάτιο με τις πυτζάμες - δουλεύουν πια σε τράπεζες, και μάλιστα σε καλές θέσεις. Συναντηθήκαμε και με τους παλιούς συμφοιτητές μου από το QA παλιότερα - όλοι κάποια λιγότερο ή περισσότερο επιτελική θέση στη βιομηχανία ή την εκπαίδευση. Τώρα πια μάς απασχολούν τα χιλιόμετρα που κάνουμε κάθε μέρα για τη δουλειά, το αν δουλεύουμε 8ωρο, το πώς θα αξιοποιήσουμε το πολύτιμό μας Σαββατοκύριακο, το αν θα πάμε διακοπές φέτος στη Σαντορίνη ή στη Μήλο. 2-3 έχουν και κάποιο γάμο στα σκαριά... κι όμως, περάσαν μόλις 4 χρόνια - και ακόμα και αν η ζωή μας έχει βελτιωθεί με αντικειμενικά κριτήρια ως προς αυτό που ήμασταν στην Αγγλία, η σύγκριση του τότε με το τώρα έχει μια επίγευση "κατάντιας".

Δεν πιστεύω ότι "τα καλύτερά μας χρόνια" ήταν τα χρόνια του πανεπιστημίου, γιατί, όπως και να το κάνεις, με την πάροδο του χρόνου βλέπεις το παρελθόν αρκετά ρομαντικά. Πάντα όμως θα ζηλεύω τη λάμψη της ελπίδας στο βλέμμα των πρωτοετών κάθε Σεπτέμβριο στη Θεσσαλονίκη...